TENTOONSTELLING 'HET KOLONIALE WERELDBEELD VAN DE KEIZER'
Ontdek de koloniale verhalen achter de collectie van de laatste Duitse keizer. Wat was de rol van Wilhelm II in de koloniën van Duitsland? En welke geschiedenissen gaan er schuil achter de objecten die daarmee verbonden zijn? Ga mee in onze zoektocht en ontdek koloniale verhalen achter de collectie van de laatste Duitse keizer.
Duitsland had sinds 1884 koloniën, waaronder het huidige Namibië, Tanzania en Rwanda. In de tentoonstelling ontdek je de diepere en gewelddadige impact die het Duitse rijk op deze gebieden had. Afschrikwekkende voorbeelden hiervan zijn de genocide in Namibië begin 20ste eeuw en het gewelddadige optreden tijdens de Bokseroorlog – ook wel Bokseropstand genoemd - in China.
Verhalen achter de objecten
De objecten van de laatste Duitse keizer leiden de bezoeker langs diverse verhalen aan de hand waarvan zich het koloniale wereldbeeld van Wilhelm II zich ontvouwt. Een wereldbeeld van ongelijke machtsverhoudingen waaraan hij ook na zijn gedwongen troonsafstand vasthield. Aan de basis van deze tentoonstelling staat het herkomstonderzoek naar de koloniale collectie-items dat Museum Huis Doorn i.s.m. de Universiteit Utrecht deed.Het onderzoek werd uitgevoerd door 13 studenten van de faculteit geschiedenis en stond onder leiding van Dr. Britta Schilling. De volledige onderzoeksverslagen van elk van de deelnemende studenten zijn hier te downloaden.
Bijzondere Chinese lakpanelen uit de Verboden Stad
Onder de objecten bevindt zich een serie kostbare Chinese lakpanelen, afkomstig uit de Verboden Stad in Beijing. De vraag is hoe ze in het bezit van keizer Wilhelm gekomen zijn. Ook zijn er naast tal van andere kunstobjecten en memorabilia, twee intrigerende portretten van Afrikaanse koloniale soldaten, van wie de identiteit lang onbekend is gebleven. Ook is er een tropenhelm te zien, die na onderzoek een polohelm van de Duitse kroonprins Wilhelm van Pruisen blijkt te zijn. Leuk detail is dat de helm bij dezelfde firma gemaakt is die de hoeden voor de productie van Peaky Blinders en Indiana Jones maakte.
Bijzonder is dat de twee lakpanelen die zijn opgenomen in de tentoonstelling voor het eerst in Nederland tentoongesteld zullen worden.
In de tentoonstelling zal ook contemporaine kunst te zien zijn die reflecteert op de hedendaagse implicaties van het kolonialisme in de voormalige Duitse koloniën, waaronder nieuw werk van kunstenaar Jehuda de Jong, genaamd ‘De Parade’. Evenals fotoreproducties van kunstwerken van Afrikaanse kunstenaars uit de collectie van Carla en Pieter Schulting.
De Parade- toelichting bij de installatie
In deze installatie komen wetenschap, geschiedenis en beeldende kunst samen. Naast de installatie is er een informatieve film waarin Jan-Bart Gewald (hoogleraar geschiedenis van Afrika), Peter van Zutphen (historicus) en Jephta Nguherimo (schrijver, activist en reparatist) vertellen over deze geschiedenis. Ook is er een klein overzicht van het werkproces en is er een begeleidende tekst en audio om het werk De Parade te duiden. Neem hiervoor een koptelefoon of oortjes mee.
Toelichting door Jehuda de Jong
"De geschiedenis is gelaagd en er zijn altijd nieuwe perspectieven toe te voegen. Door de feiten opnieuw te bevragen kan het zijn dat onze kijk op de geschiedenis verandert. Maar hoe neutraal zijn de feiten die er bevraagd worden? Is het niet zo dat er keuzes werden gemaakt wat er wel/niet genoteerd werd over historische gebeurtenissen? Uit onderzoeken over onderdrukking bleek dat er bepaalde stemmen vaak selectief weggelaten werden omdat het niet in het voordeel was van de dominante groep. De dominante groep bepaalde wat er werd genoteerd en dus overgeleverd werd aan ons. Het is daarom belangrijk te blijven kijken naar de geschiedenis. Te zoeken naar verhalen die niet automatisch werden genoteerd. Als verhalen die lang verborgen waren aan het licht komen, krijgen indirect ook de onderdrukten daarmee een stem. Dit gegeven is een essentieel onderdeel van mijn werk De Parade.
Ik ging op zoek naar nog niet vertelde of getoonde verhalen over de keizer en de tijd waarin hij leefde. Ik stuitte op de eerste genocide van Europa. Tachtig procent van de Herero en vijftig procent van de Nama werden vermoord door Duits keizerlijke troepen in Zuidwest-Afrika, het huidige Namibië. Over deze geschiedenis is meer dan honderd jaar gezwegen.
Men zou kunnen stellen dat Europa in haar hemd komt te staan door deze geschiedenis, net zoals de keizer in het sprookje ‘De nieuwe kleren van de keizer’. Ik heb een parade gemaakt waarin Europa haar uniform verliest, daar waar de Herero ze juist aantrekken in hun jaarlijkse parade.
Nu wij deze geschiedenis kennen, kan het bijna niet anders dan dat zij vragen oproept. Is er daadwerkelijk wat veranderd in onze houding naar Afrika? Is er sprake van gelijkheid? Of zijn wij nog behept met het systeem van toen en is het koloniale denken nooit weggeweest, passen wij misschien nog steeds dezelfde redenering toe?"
